The use of money and global trade relations during the reign of King Elara in Sri Lanka
ශ්‍රී ලංකාවේ එළාර රජු කාලයේ මුදල් භාවිතය සහ ගෝලීය වෙළඳ සම්බන්ධතා: ප්‍රාචීන ශ්‍රී ලංකාවේ පුරාවිද්‍යාත්මක සාධක
හැඳින්වීම
ප්‍රාචීන ලංකාවේ වෙළඳ සම්බන්ධතා හා මුදල් භාවිතය පිළිබඳ අධ්‍යයනය කිරීමේදී, එළාර රජු කාලය (ක්‍රි.පූ. 205-161) විශේෂ අවධානයක් ලැබෙන යුගයකි. දකුණු ඉන්දියාවේ චෝල රාජවංශයෙන් පැමිණි එළාර රජු අනුරාධපුරය වසර 44ක් පාලනය කළ අතර, ඔහුගේ සමය ලංකාවේ බහුවිධ වෙළඳ සම්බන්ධතා ස්ථාපිත වූ කාල පරිච්ඡේදයක් ලෙස සැලකිය හැකිය. මෙම ලිපිය මඟින් එළාර රජු කාලයේ මුදල් භාවිතය, ග්‍රීක-රෝම සම්බන්ධතා, දකුණු ඉන්දියාව හා චීනය සමඟ වෙළඳ සබඳතා පිළිබඳ ගැඹුරු අධ්‍යයනයක් ඉදිරිපත් කරනු ලැබේ.
එළාර රජු සහ සමකාලීන ලෝක තත්ත්වය
එළාර රජු පාලනය කරන කාලය වනවිට, ලෝකයේ ප්‍රධාන ශක්තීන් ලෙස රෝම අධිරාජ්‍යය, චීනයේ හාන් රාජවංශය BANG LIANG coins , ග්‍රීක-බැක්ට්‍රියානු රාජ්‍යය, ඉන්දු-ග්‍රීක රාජ්‍යය සහ දකුණු ඉන්දියාවේ චෝල, පාණ්ඩ්‍ය, චේර රාජ්‍ය යන්න වශයෙන් පැවතිණි. මෙම සියලු ශක්තීන් දහස් ගණන් කිලෝමීටර දුරින් පිහිටි රටවල් වුවද, සේද මාවත (Silk Road) හා කුළුබඩු මාර්ගය (Spice Route) වැනි වෙළඳ මාර්ග හරහා එකිනෙක සමඟ සම්බන්ධ වී තිබුණි. ලංකාව මෙම ගෝලීය වෙළඳ ජාලයේ වැදගත් කේන්ද්‍රස්ථානයක් විය.
එළාර රජු සමයේ මුදල් හා කාසි භාවිතය
පුරාවිද්‍යාත්මක සාක්ෂි වලට අනුව, එළාර රජු සමයේ ලංකාවේ භාවිත කළ ප්‍රධාන මුදල් වර්ග ලෙස:
කහාපණ (Kahapana): රන් හා රිදී වලින් සැදුම් ලත් ප්‍රධාන මුදල් ඒකකය
මාෂක (Masaka): තඹ කාසි
කාකණි (Kakani): කුඩා වටිනාකමක් සහිත කාසි
මේවාට අමතරව, විදේශීය කාසි ද ශ්‍රී ලංකාවේ වෙළඳාමේදී පිළිගන්නා ලදී. විශේෂයෙන් ග්‍රීක-බැක්ට්‍රියානු, ඉන්දු-ග්‍රීක, සහ රෝම කාසි පුරාවිද්‍යාත්මක කැණීම් වලදී හමු වී ඇත.
පසු කාලයේ සිදුකල පුරාවිද්‍යාත්මක කැණීම් ස්ථාන, පැරණි ජනාවාස තිබූ ස්ථාන, ගංගා ඇළ දොළ, කෘෂිකර්මාන්තය සඳහා භාවිතා කළ කුඹුරු හේන් වැනි වගා බිම්වලින් එවැනි විදේශීය කාසි බොහෝසේ හමුවී ඇත.
එලාර රාජ්‍ය සමයට සමකාලීන කාසිත් ඊට පසු කාලීන කාසිත් ආදර්ශ කිහිපයක් පහතින් දක්වා ඇත.
Antialcidas කාසි
ඇන්ටිඅල්සිඩාස් (Antialcidas) (ක්‍රි.පූ. 115-95 පමණ) ග්‍රීක-බැක්ට්‍රියානු රජෙකි. ඔහුගේ කාසි ලංකාවේ හමුවීම පෙන්නුම් කරන්නේ ඉන්දියාව හරහා පැවති වෙළඳ සම්බන්ධතාවයි. මෙම කාසි එක් පැත්තකින් රජුගේ රූපය හා අනෙක් පැත්තෙන් සාමාන්‍යයෙන් Zeus වැනි දෙවිවරුන්ගේ රූප දක්නට ලැබෙයි. මෙම ග්‍රීක-බැක්ට්‍රියානු කාසි කීර්ති ශ්‍රී නිශ්ශංකමල්ලගේ මන්දිරය අසල හමු වී ඇත.එබැවින් අනුරාධපුර යුගයේ සිට පොළොන්නරු යුගය දක්වා කාසි භාවිතා වූ බවට ඉතා වටිනා සාක්ෂියක් මින් පිළිබිඹු වේ.
I වන මෙනැන්ඩර්ගේ කාසි
I වන මෙනැන්ඩර් (Menander I) (ක්‍රි.පූ. 165-130 පමණ) ඉන්දු-ග්‍රීක රජෙකි,. ඔහුගේ කාසි ලංකාවේ හමුවීම දෙරටේ බෞද්ධ සම්බන්ධතා හා ඉන්දීය-ශ්‍රී ලංකා වෙළඳාම පිළිබිඹු කරයි. ඔහුගේ කාසි එක් පැත්තකින් රජුගේ රූපය හා අනෙක් පැත්තෙන් බොහෝ විට අතේන දෙවඟන හෝ බුද්ධ ප්‍රතිමා දක්වා ඇතමෙම කාසි මන්නාරම් ප්‍රදේශයේදී හමු වී ඇත.
ඇන්ටෝනිනස් පියුස් කාසි
ඇන්ටෝනිනස් පියුස් (Antoninus Pius) (ක්‍රි.ව. 138-161) රෝම අධිරාජ්‍යයේ අධිරාජයෙකි. ඔහුගේ කාසි ලංකාවේ හමුවීම රෝම-ලංකා වෙළඳ සම්බන්ධතා තහවුරු කරයි. ප්ලිනි ද එල්ඩර් (Pliny the Elder) තම "Naturalis Historia" හි ශ්‍රී ලංකාව (Taprobane) සමඟ රෝමයේ වෙළඳාම පිළිබඳ සඳහන් කරයි. රෝම
කාසි ප්‍රධාන වශයෙන් මන්තිව් ( මන්නාරම), කල්පිටිය සහ ත්‍රිකුණාමලය ප්‍රදේශවලින් හමු වී ඇත.
ග්‍රීක-රෝම වෙළඳ සම්බන්ධතා
එළාර රජු සමයේ ලංකාව සහ ග්‍රීක-රෝම ලෝකය අතර වෙළඳ සම්බන්ධතා පිළිබඳ සාක්ෂි පහත ආකාරයෙන් දක්නට ලැබේ:
වෙළඳ භාණ්ඩ
ග්‍රීක-රෝම ලෝකයට ශ්‍රී ලංකාවෙන් යැවූ ප්‍රධාන භාණ්ඩ:
කුරුඳු, ගම්මිරිස්, කරදමුංගු වැනි කුළුබඩු
ඇත්දළ
මුතු සහ මැණික්
සුවඳ ද්‍රව්‍ය
අබනුස්, තේක්ක වැනි වටිනා දැව
ග්‍රීක-රෝම ලෝකයෙන් ලංකාවට ආනයනය කළ භාණ්ඩ:
වීදුරු භාණ්ඩ (ග්‍රීක සහ රෝම නිෂ්පාදන)
රන් සහ රිදී කාසි
ලෝහ ආයුධ සහ උපකරණ
රත් හිරියල් (Cinnabar)
රෝම ස්ඵටික භාණ්ඩ (පිඟන් කෝප්ප පීරිසි වතුර ජෝගු වීදුරු)
වෙළඳ මධ්‍යස්ථාන
ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රධාන වෙළඳ මධ්‍යස්ථාන ලෙස මාන්තායි (මන්නාරම් ප්‍රදේශය), ගෝකණ්ණ (ත්‍රිකුණාමලය), මහාතිත්ථ (මැටිකොටුව), සහ ගොඩවාය (ගාල්ල) වැනි වරායන් ක්‍රියාත්මක විය. ඒවායින් මන්නාරම ප්‍රදේශයේ මාන්තායි වරාය (මාන්තොට )ග්‍රීක සහ රෝම වෙළඳුන් සඳහා ප්‍රධාන ස්ථානයක් විය.
දකුණු ඉන්දියාවේ බලපෑම
එළාර රජු දකුණු ඉන්දියාවේ චෝල රාජවංශයෙන් පැමිණි බැවින්, දකුණු ඉන්දියාව සමඟ වෙළඳ සහ සංස්කෘතික සම්බන්ධතා තීව්‍ර විය.
මුදල් භාවිතය
දකුණු ඉන්දියාවේ සාතවාහන රාජවංශයේ කාසි (Satavahana coins) ලංකාවේ ද භාවිත කර ඇති බවට සාධක ඇත. සංග්‍රාම ශාතකර්ණි (Sangrama Satakarni) වැනි දකුණු ඉන්දියානු රජවරුන්ගේ කාසි අනුරාධපුර ප්‍රදේශයේ කැණීම්වලින් හමුවී තිබේ.
ABC00004
AEEC0001
AELC0001
AECC0001
ALCC0002
ALCC0015
ALCC0017
ALCC0028
ASCC0006
ASCC0010
AESC0001
ASBTL001
වෙළඳ භාණ්ඩ
දකුණු ඉන්දියාවෙන් ලංකාවට ආනයනය කළ ප්‍රධාන භාණ්ඩ:
සම්ප්‍රදායික සොලුවන් (Terracotta figures)
ලෝහ ප්‍රතිමා
සුවඳ ද්‍රව්‍ය
සියුම් වස්ත්‍ර
ආයුර්වේද ඖෂධ
ලංකාවෙන් දකුණු ඉන්දියාවට අපනයනය කළ ප්‍රධාන භාණ්ඩ:
ඇත්දළ
මැණික් ගල්
කුළුබඩු
සුවඳ ද්‍රව්‍ය
සුවඳැති දැව
සංස්කෘතික හුවමාරුව
එළාර රජු චෝල රාජවංශයෙන් පැමිණි නිසා, ඔහු යටතේ දකුණු ඉන්දියානු ශෛලීන් ලංකාවේ කලා, ස්ථාපත්‍ය, මුදල් භාවිතයට බලපෑම් ඇති කළේය. විශේෂයෙන් රන් හා රිදී කහාපණ නිර්මාණයේදී දකුණු ඉන්දියානු තාක්ෂණික ක්‍රම භාවිත කර ඇති බව පෙනේ.
චීනයේ බලපෑම
හාන් රාජවංශය සමඟ සම්බන්ධතා
හාන් රාජවංශයේ (ක්‍රි.පූ. 206 - ක්‍රි.ව. 220) වාර්තා වලට අනුව, ඔවුන් "සිහලා" (ශ්‍රී ලංකාව) සමඟ වෙළඳ සම්බන්ධතා පවත්වා ඇත. චීන ඉතිහාසඥයින් වාර්තා කරන පරිදි ක්‍රි.ව. 97දී චීනයෙන් පැමිණි නියෝජිත පිරිසක් ලංකාවට පැමිණ ඇත.
අපනයන හා ආනයන
ශ්‍රී ලංකාවෙන් චීනයට යැවූ ප්‍රධාන භාණ්ඩ:
කුළුබඩු (විශේෂයෙන් කුරුඳු)
මුතු
ඇත්දළ
සිංහල සුවඳ තෙල්
චීනයෙන් ශ්‍රී ලංකාවට ආනයනය කළ ප්‍රධාන භාණ්ඩ:
සේද රෙදි
පිඟන් භාණ්ඩ
ලෝහ උපකරණ
අලංකාර වස්තු
චීන මුදල් භාවිතය
චීන කාසි (Wu Zhu) ලංකාවේ කැණීම්වලින් සොයාගෙන ඇතත්, ඒවා එළාර රජු සමයේ ප්‍රධාන මුදල් ලෙස භාවිත කළ බවට සාධක අඩුය. චීනය සමඟ වෙළඳාම බහුලව සිදු වූයේ භාණ්ඩ හුවමාරුව මත පදනම්ව විය හැකිය.
රන් ඩුකාට් කාසි පිළිබඳ අධ්‍යයනය
ඔබ සඳහන් කරන 3.20g බර රන් ඩුකාට් කාසිය සෘජුවම එළාර සමයට අයත් නොවුවත්, ලංකාවේ වෙළඳාමේ ඉතිහාසය පිළිබඳ වැදගත් සාධකයකි. ඩුකාට් (Ducat) කාසි මුලින්ම ඉතාලියේ වෙනිස් හි 13 වන ශතවර්ෂයේදී හඳුන්වා දුන් අතර, ලංකාවේ පෘතුගීසි-ලන්දේසි යුගවලදී වැඩි වශයෙන් භාවිත විය. කෙසේ වෙතත්, ශ්‍රී ලංකාවේ රන් කාසි භාවිතය එළාර සමය තරම් ආරම්භක කාලයේ සිට පැවති බව සාධක පෙන්වයි.
වෙළඳාම් වල ඇති සමාජ-ආර්ථික බලපෑම
එළාර රජු සමයේ මෙම ජාත්‍යන්තර වෙළඳාම ශ්‍රී ලංකාවට සැලකිය යුතු සමාජ හා ආර්ථික බලපෑම් ඇති කළේය:
ආර්ථික වරධනය: විදේශ වෙළඳාම හරහා රට තුළට රන්, රිදී සහ අනෙකුත් වටිනා ද්‍රව්‍ය ගලා ඒම.
නාගරීකරණය: මාන්තායි ( මන්නතිව් , මහාතිත්ථ) වැනි ගෝකණ්ණ වැනි වරාය නගර වර්ධනය වීම.
THE DEVOUT ELARA’s (KING ELLALAN) THISSAWEWA (THISSAWEWA TANK ANURADHAPURA)
පොළොන්නරු යුගයේ ලියවුනා යැයි සිතිය හැකි පුස්කොළ පොතකින් උපුටා ගන්නා ලදී……..
සංස්කෘතික ආභාසය: ග්‍රීක, රෝම, ඉන්දියානු සහ චීන සංස්කෘතික ලක්ෂණ ලංකාවේ කලා, ආගම හා ජීවන රටාවට ඇතුළත් වීම.
විදේශ තාක්ෂණය: ලෝහ, වීදුරු, සහ බිම්තැලි (Ceramics floor tile) නිෂ්පාදනය සඳහා අලුත් තාක්ෂණික ක්‍රම හඳුන්වාදීම.
නිගමනය
එළාර රජු සමයේ මුදල් භාවිතය හා ගෝලීය වෙළඳ සම්බන්ධතා අධ්‍යයනය කිරීමෙන් පෙනී යන්නේ ශ්‍රී ලංකාව ඉතා ආරම්භක කාලයේ සිටම ලෝක වෙළඳාමේ වැදගත් කේන්ද්‍රස්ථානයක් ලෙස ක්‍රියා කළ බවයි. මෙහි සඳහන් කරන පුරාවිද්‍යාත්මක සාක්ෂි - Antialcidas, Menander I සහ Antoninus Pius කාසි, ඩුකාට් කාසි - ශ්‍රී ලංකාව ග්‍රීක-බැක්ට්‍රියානු, ඉන්දු-ග්‍රීක, රෝම, දකුණු ඉන්දියානු සහ චීන සභ්‍යත්වයන් සමඟ පැවැත්වූ සක්‍රීය වෙළඳාම පිළිබඳ ඔප්පු කරයි.